Khách cũ là người từng gắn bó, từng chọn mình khi còn chật vật, từng giới thiệu mình cho bạn bè vì một món ngon, một cách phục vụ, hay một không gian đúng gu. Họ không đến vì giảm giá, không rời đi vì đối thủ khuyến mãi. Nhưng họ tinh. Đổi nhạc, đổi cách bày biện, đổi cách nói chuyện là họ nhận ra liền. Và nếu thay đổi nhiều quá, họ sẽ quay lại một lần, rồi lặng lẽ không trở lại.
Còn thị trường? Đông. Dễ cuốn. Nhưng cũng chóng quên. Làm đúng trend thì hôm nay đông nghẹt, tuần sau có quán mới nổi lên là khách lại kéo qua đó. Họ đến vì tò mò, vì đẹp, vì mới. Nhưng không có lý do rõ ràng để ở lại. Thị trường cho bạn số, nhưng không cho bạn sự gắn bó.
Và đó là lúc người làm kinh doanh dễ rơi vào trạng thái lạc hướng: Mình đang bán cho ai? Và rốt cuộc, mình muốn trở thành điều gì?
Nếu chọn chỉ giữ khách cũ, bạn sẽ phải chấp nhận tăng trưởng chậm. Vì nhóm đó không lớn. Nhưng bù lại, bạn ổn định, ít tốn chi phí tiếp thị, ít bị cuốn vào cuộc đua giá rẻ hay thay đổi không ngừng.
Nếu chọn chạy theo thị trường, bạn phải đầu tư liên tục: đổi menu, đổi không gian, đổi cả cách nói chuyện với khách. Bạn sẽ đông khách, có khi nổi tiếng, nhưng lúc quay lại nhìn, có khi không còn nhận ra chính quán của mình nữa.
Vậy đâu là cách để không bị mắc kẹt?
1. Xác định lại trục giá trị của mình là gì: Thứ khiến người ta chọn bạn lúc đầu là gì? Làm ăn không chỉ là bán sản phẩm. Là bán một trải nghiệm. Một kiểu cảm xúc. Một hệ giá trị. Phải hiểu rõ cái lõi đó để bất kỳ thay đổi nào cũng không làm lệch hướng.
2. Phân tách khách hàng thay vì cố làm vừa lòng tất cả: Không cần món nào cũng hợp trend. Có thể có một dòng giữ lại cho người cũ – đúng gu, đúng kiểu. Phần còn lại thoải mái sáng tạo cho khách mới. Đó không phải thoả hiệp, mà là chiến lược.
3. Chừa lại một điểm nhận diện cũ: Dù có mở rộng, đổi phong cách, cũng nên giữ lại một thứ – có thể là một món signature, một cách chào khách, hoặc một góc bàn quen – để người cũ quay lại vẫn thấy mình còn được chừa một chỗ.
4. Đừng lấy thị trường làm kim chỉ nam duy nhất: Chạy theo thị hiếu là chuyện cần. Nhưng nếu để thị trường dẫn dắt mọi quyết định, bạn sẽ không còn bản sắc. Mà mất bản sắc thì dù có đông khách, bạn vẫn yếu. Vì người ta đến vì bạn giống ai đó, chứ không vì bạn là chính bạn.
5. Hỏi lại mình thường xuyên: Nếu ngày mai phải làm lại từ đầu, bạn có chọn cách làm hiện tại không? Nếu câu trả lời là “không chắc”, có thể bạn đang đi chệch khỏi lý do ban đầu mình bắt đầu.
Làm ăn là cuộc chơi dài. Không ai nhớ nổi một thương hiệu luôn thay đổi để giống người khác. Người ta chỉ nhớ nơi nào làm đúng cái họ cần — một cách nhất quán, dù có đổi mới, vẫn không lạc lõng.
Khách cũ không phải là hoài niệm. Họ là thước đo xem bạn còn giữ được mình không. Còn thị trường? Họ là bài kiểm tra xem bạn có dám lớn lên mà không đánh mất cái gốc.
Giữa thị trường nhiều biến động, câu hỏi quan trọng nhất không phải là “Làm gì để đông khách hơn?” Mà là: “Mình có đang làm đúng với lý do khiến khách đầu tiên từng chọn mình hay không?”
Trang Lê
